Zinvol tekenen met kinderen

Daar sta je dan met je vier talen op een zandweg ergens ver weg van de bewoonde wereld. De persoon die je zou kunnen helpen spreekt ook een paar talen, maar helaas niet die van jou. Al gauw staan jullie te gebaren en te grimassen, en als dat niet voldoende helpt het stokje in het zand. Wat een opluchting! Het zag er eventjes hopeloos uit maar nu kun je weer verder. Als woorden niet toereikend zijn gaan we vanzelf over op klank, gebaar en beeld. Zo doen we dat ook in Zinvol Tekenspel, we gebruiken de taal van het stokje in het zand: een taal waarmee je zonder woorden kunt laten zien wat je zeggen wilt. Het spel is een veilig kader.

Spel is de motor van het leren,
en… het laat zich niet in een hokje passen!
Spel boeit, verleidt, geeft structuur aan het handelen en houvast binnen de veelheid van mogelijkheden. Taal die voortvloeit uit het spel is verankert in een doorleefde ervaring. Voor kinderen die de gesproken taal nog niet in alle finesses machtig zijn, zijn gebaar, beweging en beeld de opmaat naar het gesproken woord. Woorden krijgen pas betekenis in de ervaring. Zinvol Tekenspel laat zich niet in een hokje passen. Het is een allround ervaring, ze werken op elk ontwikkelingsgebied. Het is toepasbaar binnen scholen, gezinnen, op kinderdagverblijven, in kinderyogalessen, in de coachingspraktijk en als onderdeel van de therapie. Er zijn spellen in allerlei soorten en maten, voor elke situatie die je met kinderen kunt tegenkomen.

Bouwen aan begrip
Veel wat kinderen te horen krijgen is nog niet verankert in het weten. Als je teveel tegen een kind praat zonder dat het begrip van de woorden heeft bouw je een wankel taalsysteem. Kinderen worden daar onzeker van en voelen zich onveilig. Op een school met veel taal-zwakke kinderen werd gekozen voor Zinvol Tekenspel om de taalontwikkeling te stimuleren. De cito-scores gingen omhoog. De droge conclusie van de leerkracht was: “Dat is geen bewijs natuurlijk, maar ik weet wel dat ik er een leukere leerkracht van ben geworden!”

Ontwikkeltool en diagnostisch middel
Spelend en stoeiend het papier veroveren biedt onvermoede kansen tot ontwikkeling. Tegelijk geeft de manier waarop het kind speelt en het beeld dat het laat zien jou heldere aanwijzingen over wat er in het kind leeft. Zinvol Tekenen is een levendige manier om via potlood en papier met het kind in gesprek te komen en het uit te dagen tot ontwikkeling. Het is ontwikkeltool en diagnostisch middel ineen.

Zinvol Tekenspel brengt het kind via verwondering in beweging
Elk spel is een verrassing, bij elke lijn weet je nog niet wat de volgende zal zijn. De ogen gaan wagenwijd open, alle zintuigen genieten mee. Je kunt wat er op papier komt niet bedenken, je kunt je wel later verrassen! Met Zinvol Tekenspel heb je een sterke tool in handen om dieper tot kinderen door te dringen, de betrokkenheid te vergroten en het contact te verbeteren. Je bent directer en kunt vaak meer doelen tegelijk bereiken. Zo zei een docent laatst dat ze een les van twee uur kon inkorten tot een kwartier doordat ze de leerstof in beeld kon brengen door middel van een spel.

Tekenspel op maat
Cursisten van Zinvol Tekenen vinden al snel hun eigen stijl. Zo gebruikte een docent humanistisch vormingsonderwijs een bemoedigingsspel voor faalangstige kleuters als opschepspel voor twaalf-jarigen; een kleuterleidster gebruikte een rustgevend motorisch focusspel voor tienjarigen als magisch kijkspel voor vierjarigen; een stoepkrijtmandala van de tafel van zeven van groep vier werd een hinkelbaan voor groep drie. Een leraar van een brugklas gebruikte een groepsspel als pedagogische situatie waarin sociale vaardigheden zonder gepraat werden aangeleerd. ‘Het was nu in een kwartiertje duidelijk en ze herinnerden elkaar moeiteloos eraan als iemand het vergat. Dat kostte me vroegen weken!’ 

Kindercoaches en -therapeuten kunnen met dezelfde spellen dieper gaan. Een-op-een zie je meer en kun je preciezer richting geven. Ook heel fijn voor de ouders: zij kunnen echt meekijken, zonder dat ze bij de sessie zijn. Een beeld maak zichtbaar wat er in het kind leeft of stagneert. Zo maak je met Zinvol Tekenspel dus maatwerk.

Talentontwikkeling op alle vlakken
Een kind kun je niet in vakjes delen. Leer je iets op het ene vlak, dan heeft dat ook een positieve invloed op andere gebieden. Bij stagnatie in een gebied kan het lastig zijn om de weerstand te overwinnen. Met tekenspel omzeil je dit door te werken met de sterktes van het kind. Omdat het spel zich niet aan vakjes houdt raak je spelenderwijs de minder ontwikkelde kanten. Het ene spel is dus meer gericht op het ondersteunen van het schrijven, rekenen en lezen, andere zijn meer geschikt voor het leren plannen, organiseren, systematisch werken of het scheppen van overzicht. Weer andere spellen activeren groepsprocessen, dagen uit tot sociaal gedrag of het omgaan met emoties. In elk spel oefenen de kinderen automatisch een of meerdere deugden, zoals als doorzetten, geduld hebben, zorgvuldigheid en creatief denken. Altijd is er overlap en werk je aan meerdere doelen tegelijk. Dat doe je vanuit ontspanning, zonder moeite en zonder dat de kinderen zich onder druk voelen staan. Voor kinderen die moeite hebben met rekenen kun je met de tekenspellen werken aan getalbegrip, patroonherkenning en orde scheppen in de chaos. Ze leren hun gedachten op een rijtje te zetten en kunnen daardoor beter op zichzelf rekenen.

Fouten maken kan niet: alles is bruikbaar
Maar het fijnste is toch wel dat je voor het spelen met potlood op papier niet hoeft te kunnen tekenen, dat je geen fouten kunt maken en leert dat alles bruikbaar is. Ieder kind kan zijn eigen weg gaan en mag zijn eigen oplossingen vinden. Ze leren te ‘roeien met de riemen die je hebt’.

Ontwikkeling wordt zichtbaar
De tekeningen die ontstaan in het tekenspel zijn altijd verrassend en je zou ze zo kunnen natekenen. Alleen mis je dan de clou. Zinvol Tekenspel is een proces dat je aangaat. Er zijn regels en afspraken. Binnen de veilige begrenzing van de cirkel speelt zich een verhaal af. Een verhaal dat je kunt lezen, wat er in het kind leeft mag gezien worden.